HISTORIA PARAFII SW. WOJCIECHA
W średniowieczu miejscowość Jabłonowo administracyjnie wchodziło w skład państwa mazowieckiego, a po przejęciu tych terenów przez Krzyżaków znalazło się w granicach komturstwa brodnickiego. W okresie polskim pozostawało w powiecie chełmińskim.
Pierwsza wzmianka o Jabłonowie pojawiła się w tzw. Dokumencie łowickim (1222 r.), w którym odnotowano nadanie przez Konrada mazowieckiego osady Jabłonowo biskupowi Chrystianowi. Odkrycia archeologiczne potwierdzają fakt, że przed przybyciem Krzyżaków na te tereny był tu gród słowiański.
Parafia św. Wojciecha w Jabłonowie należy do najstarszych na ziemi chełmińskiej. Jej powstanie oraz tytuł nawiązują do wydarzeń związanych ze śmiercią biskupa Wojciecha (23.04.997) oraz z wykupieniem jego ciała od Prusaków przez króla Bolesława Chrobrego. Uroczysta peregrynaca ciała św. Wojciecha wiodła z Trusco przez Jabłonowo do Trzemeszna. O rzekomym postoju orszaku w Jabłonowie wspomina legenda, nawiązująca do budowy pierwszego kościoła w XI w. Prawdopodobnie był on położony na wzgórzu nieopodal obecnej lokacji kościoła.
Pierwszą udokumentowaną wiadomością o tej wczesnośredniowiecznej parafii mamy dopiero w 1445 r., kiedy wymieniona została w planowanym synodzie na ziemi chełmińskiej.
Pierwotny drewniany kościół spłonął doszczętnie 1661 r., pozostał po nim tylko grobowiec fundatorów. Świątynię pw. św. Wojciecha odbudowano w 1674 r. dzięki staraniom jezuitów z Grudziądza, do których od 1641 r. należały dobra wsi Jabłonowo. Ojcowie jezuici z Grudziądza sprawowali w tym miejscu duszpasterstwo do sekularyzacji w 1773 r. Drewniany kościół spłonął w 1785 r.Następny drewniany kościół zbudowano w 1816 r., kiedy to została reaktywowana samodzielna parafia. Po kasacie jezuitów i po zaborze dobra jabłonowskie przeszły w ręce rodziny Narzymskich. Pod koniec lat 50 XIX w. kościół został rozebrany z polecenia Stefana Narzymskiego, który z małżonką Otylią z Karwatów ufundował nowy, murowany kościół – stojący do dzisiejszego dnia, który miał być dopełnieniem jego kompleksu pałacowo-parkowego na jabłonowskim wzgórzu. Kościół zbudowano w latach 1880-1884 prawdopodobnie wg. Projektu Augusta Stullera. W 1866 r. kościół konsekrowano.
W kościele słynął z łask i szczególnej czci cudowny obraz św. Franciszka Ksawerego. W 1772 r. w uroczystej procesji został on przeniesiony do Grudziądza.
W styczniu 1945 r. kościół został poważnie uszkodzony pociskami artyleryjskimi, a następnie ograbiony przez wycofujące się wojska niemiecki i wkraczające do Jabłonowa wojska radzieckie. Stopień zniszczenia był tak duży, że nie nadawał się on do sprawowania liturgii i posługi duszpasterskiej. Funkcję kościoła parafialnego przejął były kościół ewangelicko-unijny, przekazany społeczności katolickiej po wojnie.
Kościół św. Wojciecha po długoletnich pracach został odbudowany i przypisany jako filia do kościoła parafialnego Chrystusa Króla. W 1976 r. przy kościele św. Wojciecha powstał rektorat. W czrwcu tego roku rektorem kościoła św. Wojciecha został ks. Alfons Strala. Dekretem biskupa Bernarda Czaplińskiego z dnia 1.10.1978 r. przy kościele utworzono Ośrodek Duszpasterski oraz oddano w zarząd Ośrodka wydzielone terytorium z obszaru parafii pw. Chrystusa Króla. Kolejnym dekretem z dnia 23.04.1978 r. została ponownie erygowana parafia pw. św. Wojciecha w Jabłonowie Zamku.
Uroczystej konsekracji kościoła parafialnego dokonał 9.07.1995 r. biskup toruński ks. Andrzej Suski wspólnie z ks. biskupem Janem Szlagą (dawnym wikariuszem w Jabłonowie Pomorskim).
Za: Praca zbiorowa pod red. ks. Stanisław Kardasz. Diecezja toruńska. Historia i teraźniejszość. T. 14. Dekanat Radzyński. Ss.54-57.